SAFE-studie: Het stoppen van antibiotica na 3 dagen bij hematologiepatiënten met neutropene koorts.

Biomedisch
Promotors:
Johan Maertens (UZ Leuven)
Project Partners:
KU Leuven
UZ Leuven
CHU Liège
az Sint-Jan Brugge Oostende av
UZGent
UZA
UZ Brussel
UZ Leuven
Budget uitgereikt door Kom op tegen Kanker:
€475.900

Samenvatting

Patiënten met acute leukemie krijgen als behandeling intensieve chemotherapie waardoor ze neutropeen worden. Neutropeen wilt zeggen dat er een tekort aan witte bloedcellen is. Witte bloedcellen zijn normaal gezien de cellen die ons immuunsysteem moeten activeren wanneer er gevaar heerst, zoals bijvoorbeeld bij een infectie. Wanneer er te weinig witte bloedcellen zijn, zijn patiënten niet voldoende beschermd tegen infecties. Het gevaar bestaat er dan in dat een kleine infectie heel snel kan uitbreiden en op korte tijd levensgevaarlijk wordt. Koorts is vaak een eerste uiting van zo’n ernstige infectie. Daarom wordt er wanneer bij neutropene patiënten koorts wordt vastgesteld zo snel mogelijk een krachtig en vooral heel breed werkend antibioticum gestart. Dit antibioticum wordt nu lange tijd verder gegeven, ten minste 7 dagen en vaak zelfs tot de witte bloedcellen gerecupereerd zijn. Het geven van deze breed werkende antibiotica heeft echter ook zijn nadelen.

De angst voor infecties en de wil om (onze) kwetsbare patiënten te beschermen heeft er de laatste decennia voor gezorgd dat we patiënten misschien te snel en met te veel antibiotica behandelen. 90% van de patiënten die neutropeen zijn, maken een episode van koorts door. Maar slechts in 20-30% van de gevallen wordt de koorts effectief door een infectie veroorzaakt. In de andere gevallen is de kanker of de kankerbehandeling oorzaak van de koorts en geven we dus eigenlijk onterecht antibiotica. Overmatig gebruik van antibiotica leidt tot resistente bacteriën. Dit is een wereldwijd probleem dat zo aan het uitbreiden is dat we binnenkort het risico lopen terug aan banale infecties te overlijden. Enkele pilootstudies toonden al aan dat het veilig kan zijn om al na drie dagen in plaats van na zeven dagen het antibioticum te stoppen als er geen infectie wordt gevonden, zelfs al is er nog koorts. Er is echter nooit eerder een grote studie gebeurd waarin de twee behandelingsmogelijkheden op een betrouwbare manier worden vergeleken.

In onze SAFE-stude, een grote randomised controlled trial, zullen we patiënten die neutropene koorts ontwikkelen en bij wie er geen aanwezigheid van een infectie kan worden aangetoond op een willekeurige manier verdelen in een groep die ofwel kortdurend (drie dagen) breed werkende antibiotica krijgt ofwel langdurig wordt behandeld tot ze zeker koortsvrij zijn. We zullen analyseren of de kortdurende behandeling even veilig verloopt en welke voordelen het allemaal met zich meebrengt. De studie zal een grote multicentrische samenwerking zijn tussen de grote Vlaamse ziekenhuizen (UZ Leuven, UZ Gent, UZ Antwerpen, UZ Brussel en AZ Sint-Jan Brugge) om op deze manier zoveel mogelijk bewijs te verzamelen. We hopen hiermee een belangrijke invloed te hebben op de wereldwijde dreiging van antibioticaresistentie.