Steun bij werkhervatting is essentieel voor overlevers van kanker

Volgens een rapport van het Rekenhof loopt de begeleiding van langdurig zieken in het honderd. Voor overlevers van kanker is dat slecht nieuws. Weer aan het werk gaan is voor hen immers erg belangrijk. Kom op tegen Kanker pleit daarom voor een goede ondersteuning van de werknemers bij de werkhervatting en voor sensibilisering van werkgevers.

 Zo’n 40 % van de kankerdiagnoses wordt gesteld bij mensen op beroepsactieve leeftijd. Een meerderheid van deze mensen kan weer aan het werk. Weer aan het werk gaan, zorgt voor een hoger inkomen. Mensen maken weer volwaardig deel uit van de maatschappij, ze hebben meer sociale contacten. Werken geeft mee zin aan het leven. Die werkhervatting is niet evident, bijvoorbeeld omdat mensen na een kankerbehandeling nog kampen met neveneffecten, zoals ernstige vermoeidheid. Het is belangrijk dat de overheid die werkhervatting optimaal ondersteunt. Maar er zijn nog te veel drempels bij de terugkeer naar de werkvloer. Daarom stellen we volgende maatregelen voor: 

• Zorg voor voldoende ondersteuning van de werknemers bij de werkhervatting. De VDAB zette recent een belangrijke stap en nam de financiering van het door Kom op tegen Kanker gestarte project ‘Rentree’ over. Gespecialiseerde jobcoaches begeleiden mensen die een kankerdiagnose achter de rug hebben, naar de werkhervatting. Maar ook andere actoren spelen een grote rol, zoals de adviserend arts van het ziekenfonds en de arbeidsarts. De arbeidsarts speelt een belangrijke rol in de ondersteuning van de werknemer. Volgens de wet moet de arbeidsarts de mogelijkheden voor re-integratie van een zieke werknemer onderzoeken en is hij betrokken bij de opmaak van een re-integratieplan, maar van de arbeidsartsen zelf horen we dat zij vaak heel weinig tijd hebben voor deze taken.    
• Bij re-integratie zijn heel wat partijen betrokken: behandelend arts, arbeidsarts, adviserend arts. De verschillende beleidsniveaus spelen een rol. We vermeldden al het Vlaamse Rentree-initiatief. Maar er zijn ook federale initiatieven. Zo maakte minister Vandenbroucke onlangs een budget vrij voor terugkeercoaches die bij de ziekenfondsen aan de slag gaan. Een goede afstemming tussen alle betrokkenen en de verschillende beleidsniveaus is essentieel. 
• Sensibiliseer werkgevers over wat zij kunnen doen om werkhervatting te bevorderen. Werkgevers kunnen heel wat aanpassingen doen die de werkhervatting voor hun werknemers makkelijker maken. Op de website kankerenwerk.be vinden ze heel wat inspiratie. De overheid moet een campagne opzetten die duidelijk maakt dat werknemers vaak erg gemotiveerd zijn om het werk te hervatten en die ook wijst op de rechten die werknemers hebben.   
• Maak van gedeeltelijke werkhervatting bij een chronische ziekte zoals kanker een recht. Gedeeltelijke werkhervatting is vaak een eerste stap naar een volledige terugkeer. Gedeeltelijke werkhervatting is nu meestal een gunst. De toestemming van de adviserend arts van het ziekenfonds en de toestemming van de werkgever is nodig. Maar als de werknemer een erkende handicap heeft, is gedeeltelijke werkhervatting een redelijke aanpassing waar de werknemer recht op heeft. Bij kanker kunnen ‘langdurige arbeidsbeperkingen ten gevolge van kanker(behandeling) (bijvoorbeeld vermoeidheid of concentratieproblemen)’ als handicap erkend worden. Deze mogelijkheid is nog te weinig gekend. Daarom moet het recht op gedeeltelijke werkhervatting bij een ernstige of chronische ziekte in de wetgeving opgenomen worden. Gedeeltelijke werkhervatting is dan een wettelijk vastgelegde, concrete redelijke aanpassing. Indien gedeeltelijke werkhervatting in een concreet geval voor de werkgever niet haalbaar is, kan hij nog steeds aantonen dat het in dit geval niet haalbaar is.  
• Verbeter de re-integratietrajecten voor arbeidsongeschikte werknemers. De vorige regering voerde re-integratietrajecten in, formele trajecten om mensen die al enige tijd out zijn, te helpen om weer aan de slag te gaan. We maken ons al langer zorgen over het grote aandeel van de re-integratietrajecten dat tot ontslag wegens medische overmacht leidt. In 2019 ging het om 57 % van de trajecten. Dit maakt duidelijk dat werknemers en werkgevers veel meer steun nodig hebben om re-integratie tot een succes te maken. Er is nood aan goede gegevens over deze trajecten om op te volgen wat goed loopt en wat beter kan.
• We pleiten voor één centrale infowebsite waar iedere persoon met een handicap of chronische ziekte terechtkan voor duidelijke  info over weer aan het werk gaan (of, voor jongere mensen, over studeren) en over waar je recht op hebt bij ziekte. We denken  aan een website, inclusief contactmogelijkheid, met informatie over uitkeringen, tegemoetkomingen, budgetten, premies en de mogelijkheden op het vlak van werk (formele én informele werkhervatting) en studie bij handicap en chronische ziekte. De site brengt informatie vanuit het federale en regionale niveau samen, zodat elke persoon met een handicap of gezondheidsproblemen meteen weet waar naartoe. Ook zorgverstrekkers kunnen zich tot dit infopunt wenden als ze een vraag hebben over een patiënt. 
• Zet in op meer re-integratiemogelijkheden voor langdurig zieke ambtenaren. Niet-contractuele ambtenaren die na of bij kanker het werk willen hervatten kunnen nog geen gebruik maken van de mogelijkheden die werknemers in de privésector hebben, bijvoorbeeld op het vlak van gedeeltelijke werkhervatting. Bij Kom op tegen Kanker horen we verhalen van ambtenaren die wegens ziekte op pensioen gesteld worden. Dit gebeurt wanneer zij hun aantal ziektedagen met behoud van loon opgebruikt hebben. Zeker als dit op jonge leeftijd gebeurt, zorgt dit voor schrijnende situaties. Om deze oppensioenstellingen zoveel mogelijk te vermijden, moet de verantwoordelijke dienst, Medex, eerst grondig onderzoeken of redelijke aanpassingen aan de job mogelijk zijn. Daarvoor moet deze dienst meer beslissingsmogelijkheden krijgen, zoals de mogelijkheid om iemand gedeeltelijk het werk te laten hervatten als deze persoon geen  ziektedagen meer heeft. Het tewerkstellingspercentage en de duur ervan moet afgestemd zijn op de situatie van de betrokkene.