Schuldsaldoverzekering beter toegankelijk

Het recht om vergeten te worden

Door Wim Geluykens
Onderzoeker-jurist Kom op tegen Kanker
Delen

Wie genezen is voor de dokter is dat daarom nog niet voor de verzekeraar. Ook niet nu het recht om vergeten te worden sinds 1 februari 2020 van kracht is. Dat recht maakt verzekeringen toegankelijker, maar helemaal rechtvaardig is het systeem nog niet. Er is dus nog werk aan de winkel voor onze toekomstige minister van Economie en Consumentenzaken.

Wie een schuldsaldoverzekering aanvraagt tien jaar na het einde van een succesvolle kankerbehandeling, kan sinds 1 februari op beide oren slapen. Door het recht om vergeten te worden is het bij wet verboden dat verzekeraars daar nog rekening mee houden.

Kom op tegen Kanker juicht die nieuwe wet toe en begrijpt dat bij zeer ernstige medische situaties een verzekering moeilijk kan zijn, maar in veel andere gevallen is die weigering onbegrijpelijk. Het systeem wordt rechtvaardiger als:

  • je na 10 jaar je kankerdiagnose niet meer moet vermelden als je een verzekering aanvraagt,
  • wie kanker kreeg als minderjarige al na vijf jaar z’n ziekte niet meer hoeft te vermelden,
  • de termijnen uit het referentierooster verder verkort worden,
  • voor meer kankers kortere termijnen worden bepaald in het referentierooster.

Pech

Laat ons eerst het belang van een schuldsaldoverzekering verduidelijken. Zo’n verzekering lost je lening af als je overlijdt. Je partner of andere nabestaanden betalen dan niets meer of minder af. Als je weet dat veel banken pas geld lenen voor een woning als je een schuldsaldoverzekering afsluit, wordt meteen duidelijk wat de gevolgen zijn als je die verzekering niet kunt afsluiten. Je kunt geen woning kopen omdat je de pech had zoveel jaar geleden kanker te krijgen.

Nochtans staat in de Belgische Grondwet dat iedereen recht heeft op huisvesting (art. 23 Gw). Staat ook in die grondwet: dat de overheid dat recht moet waarborgen. Diezelfde overheid heeft dus de opdracht om ervoor te zorgen dat de schuldsaldoverzekering toegankelijk is, ook voor mensen met een kankerverleden.

Waarom moet een verzekeraar weten dat iemand meer dan tien jaar geleden kanker gehad heeft? In Frankrijk en Nederland moet dat niet.

Wim Geluykens

Onderzoeker-jurist Kom op tegen Kanker

De federale overheid ondernam daartoe al pogingen en richtte onder meer het Opvolgingsbureau voor de tarifering op dat een herbeoordeling van de verzekeringsaanvraag kan doen en een compensatiekas die tussenkomt bij zeer hoge medische bijpremies.

Niet alle problemen opgelost

Die maatregelen betekenden een vooruitgang, maar losten jammer genoeg niet alle problemen op. Daarom is er nu het recht om vergeten te worden. Daarvoor werd de mosterd gehaald in Frankrijk. Jammer genoeg werden er aan de grens twee belangrijke ingrediënten uit die Franse mosterd verwijderd.

Een eerste is dat de kandidaat-verzekeringnemer in België nog steeds aan zijn verzekeraar moet melden dat hij kanker heeft gehad wanneer hij een schuldsaldoverzekering aanvraagt. Zelfs wanneer het einde van de succesvolle behandeling meer dan tien jaar geleden is en de verzekeraar er dus sowieso geen rekening meer mee mag houden in zijn risicobeoordeling.

Vreemd dat iemand die voor z'n 18de kanker kreeg, tien jaar moet wachten voor hij het recht heeft om vergeten te worden. Bij die jonge groep verschilt de overleving vijf of tien jaar na de diagnose amper.

Wim Geluykens

Onderzoeker-jurist Kom op tegen Kanker

Waarom moet die verzekeraar dan weet hebben van die kanker? Zowel in Frankrijk, als in Nederland waar het principe binnenkort ook wordt toegepast, weet de verzekeraar in zulke gevallen simpelweg niet dat iemand kanker gehad heeft. Hij kan er dus geen rekening mee houden. Die garantie is er helaas niet in het Belgische systeem. Dat kan ook een impact hebben op andere verzekeringen. Stel dat dezelfde kandidaat-verzekeringnemer enkele jaren later een aanvraag indient om een inkomensverzekering af te sluiten. Zal de verzekeraar dan niet eerst even in zijn database nagaan welke info hij heeft over de persoon in kwestie?   

Een tweede wijziging ten opzichte van het Franse systeem is dat er geen kortere termijn van vijf jaar is voor wie als minderjarige de diagnose kanker kreeg. Zij zullen eveneens moeten terugvallen op de algemene termijn van tien jaar. Een echte motivatie voor die afwijking van het Franse (en ondertussen ook Nederlandse) systeem is er niet. Uit een navraag bij het Kankerregister blijkt nochtans dat er voor die jonge groep nauwelijks een verschil in overleving is tussen de periode van vijf en tien jaar (84,6% relatieve overleving na vijf jaar tegenover 82,5% na tien jaar).

Referentierooster gaat niet ver genoeg

Behalve die twee mankementen staat ook het referentierooster niet op punt. Dat rooster – dat pas vanaf april 2020 in werking treedt - bepaalt voor welke kankers kortere termijnen dan tien jaar gelden. Het is goed dat erkend wordt dat de algemene termijn van tien jaar vaak nog te lang is om te kunnen spreken van een verhoogd risico op vroegtijdig overlijden.

Kom op tegen Kanker stelt echter vast dat het rooster niet ver genoeg gaat. De termijnen uit het referentierooster moeten verder verkort worden na evaluatie. En er moeten voor meer kankers kortere termijnen worden bepaald in het referentierooster. Kankerspecialisten geven immers aan dat vormen van borstkanker beschreven in het rooster in feite geen borstkanker zijn, maar louter een voorloper daarvan. In die gevallen zou er sowieso nooit een weigering of bijpremie mogen zijn.

Aan onze toekomstige minister van Economie en Consumentenzaken: maak je daar werk van?

Lees meer over het recht om vergeten te worden.

Op naar betaalbare verzekeringen

Kom op tegen Kanker publiceert dit voorjaar de resultaten van z’n meldcampagne over verzekeringen. Daarin riep de organisatie (ex-)kankerpatiënten op hun ervaringen met verzekeringen te delen. Op basis van die ervaringen formuleert Kom op tegen Kanker verbetervoorstellen en gaan we in dialoog met de overheid en de verzekeringssector. Want ook (ex-)kankerpatiënten hebben recht op betaalbare financiële bescherming.